Vandaag willen we een kijkje met jullie nemen naar de kant van de weg, de slootrand en het verlaten bouwterrein. Want daar groeien nietsvermoedend een aantal wilde planten die gratis en voor niets hun superfood kwaliteiten aan iedereen aanbieden. Er zijn veel van dit soort planten, maar we kijken in deze blog naar twee van de bekendste: de paardenbloem en de brandnetel. Beide zijn sterke onkruidsoorten waar niemand omheen kan: op de meest arme en bewerkte stukken grond komen zij vaak pionieren, tot wanhoop van veel tuiniers.
Ook worden paardenbloem en brandnetel al eeuwenlang gebruikt door kruidkundigen voor hun voedzame kwaliteiten. De laatste tijd is hun voedende potentie ook opgevallen door de wereld van health food.
Zowel paardenbloem als brandnetel hebben gezonde kwaliteiten. Wat hebben deze planten jou te bieden? In deze blog nemen we je mee langs de volgende onderwerpen:
- Weetjes
- Voedingsstoffen
- Gezondheidsvoordelen van paardenbloem en brandnetel
- Zijn paardenbloem en brandnetel gevaarlijk?
- Zijn ze gezond?
- Hoe worden ze gebruikt in natuurgeneeskunde/sjamanisme?
- Hoe oogst je wilde planten?
- Hoe kunnen ze in sapjes gebruikt worden?
Weetjes Brandnetel
– Brandnetels Latijnse naam is Urtica Dioika. Uro is het Griekse woord voor urine.
– Brandnetel wordt waarschijnlijk al meer dan 8000 jaar door mensen gecultiveerd.
– Brandnetelvezels zijn sterk en worden al eeuwen gebruikt voor papier, sterk touw, draad en duurzame stoffen.
– Brandnetel is ook een goede natuurlijke donkergroene kleurstof.
– Brandnetel is een goede bodemverrijker en is ideaal voor op de compost (beter zonder zaad) of in een “compost smoothie”.
– Het schijnt dat tijdens de beruchte Ierse hongersnood er mensen waren die jarenlang overleefden met nauwelijks ander voedsel dan brandnetels.
– De Tibetaanse heilige Milarepa zou tijdens zijn grotretraite niets anders hebben gegeten dan brandnetels. Uiteindelijk was hij zowel verlicht als groen.
– Het prikken van brandnetels mag dan vervelend zijn, maar werd en wordt door allerlei volksgeneestradities ook gebruikt voor het genezen van onder andere arthrose, verlamming en koude voeten.
Weetjes paardenbloem
– Paardenbloems Latijnse naam is Taraxacum officinale. Taraxacum lijkt uit het Arabisch te komen voor bittere plant. Officinale is het Latijnse toevoegsel voor een geneesmiddel. Het Engelse woord dandelion is een verbastering van het Franse dent-de-lion (leeuwentand). Een andere Franse naam voor het plantje is pissenlit (plas-in-bed).
Voedingsstoffen 100 gram rauwe Brandnetel (in de lente)
| Calorieën | 36,5 | |
| Eiwit | 6,3 g | |
| Vet | 1,4 g | |
| Voedingsvezel | 9,7 g | |
| Vitamine A | 11403 IU | 432% RI |
| Vitamine A als Bètacaroteen | 7860 IU | |
| Vitamine C | 0,5 mg | 1% RI |
| Calcium | 318 mg | 40% RI |
| IJzer | 2,5 mg | 18% RI |
| Natrium | 87,7 mg |
Bron: [1]
Voedingsstoffen 100 gram rauwe Paardenbloem (in de lente)
| Calorieën | 45 Kcal | |
| Eiwitten | 2.70 g | |
| Vet | 0.70 g | |
| Voedingsvezel | 3.50 g | |
| Vitaminen | ||
| Folaat (vitamine B11) | 27 µg | 14% RI |
| Niacine (vitamine B3) | 0.806 mg | 5% RI |
| Pantotheenzuur | 0.084 mg | 1.4% RI |
| Pyridoxine (vitamine B6) | 0.251 mg | 18% RI |
| Riboflavine (vitamine B2) | 0.260 mg | 19% RI |
| Thiamine | 0.190 mg | 17% RI |
| Vitamine A | 10161 IU | 385% RI |
| Vitamine C | 35 mg | 44% RI |
| Vitamine E | 3.44 mg | 29% RI |
| Vitamin K | 778.4 µg | 1038% RI |
| Electrolyten | ||
| Natrium | 76 mg | 5% RI |
| Kalium | 397 mg | 20% RI |
| Mineralen | ||
| Calcium | 187 mg | 23% RI |
| IJzer | 3.10 mg | 22% RI |
| Magnesium | 36 mg | 10% RI |
| Mangaan | 0.342 mg | 17% RI |
| Fosfor | 66 mg | 9% RI |
| Selenium | 0.5 mg | 1% RI |
| Zink | 0.41 mg | 4% RI |
| Phyto-nutrienten | ||
| Caroteen-a | 363 µg | — |
| Caroteen-ß | 5854 µg | — |
| Crypto-xanthine-ß | 121 µg | — |
| Lutein-zeaxanthine | 13610 µg | — |
Wat zijn gezondheidsvoordelen van paardenbloem en brandnetel?
Paardenbloem en brandnetel hebben een aantal gezonde eigenschappen en voedingsondersteunend potentieel. Paardenbloem wordt al eeuwen gebruikt op traditionele wijze op diverse landen, zoals Rusland, Turkije, China, Mexico en India.
De antioxidatieve kwaliteiten van paardenbloemblad, –bloem en -wortel zijn ook uitgebreid onderzocht. De plant zou oxidatieve stress helpen tegengaan door de aanwezigheid van verschillende voedingsstoffen, waaronder vitamine C en mangaan. Deze antioxidanten helpen je lichaam bij het wegvangen van schadelijke vrije radicalen. Bovendien levert de paardenbloem ontzettend veel vitamine K, waardoor het je bloedstolling ondersteunt en helpt om je botten sterk te houden. Door het hoge vitamine A gehalte is de paardenbloem goed voor je gezichtsvermogen en ondersteunt het je immuunsysteem. Paardenbloem bevat tevens fytonutriënten, zoals luteoline, coumarinezuur en flavonoïden.
Brandnetel
Brandnetel werd sinds oudsher voor een bijna ongeloofwaardige verscheidenheid aan functies gebruikt. Volgens kruidendkundige Susun Weed kan brandnetel (sterke thee, sap of soep) op verschillende manieren bijdragen aan je gezondheid.
De brandnetel is een erg goede bron van calcium, waardoor het helpt om je spijsvertering gezond te houden en het je energieniveau ondersteunt. In Mexico worden zowel de paardenbloem als de brandnetel vanwege hun hoge calciumgehalte al decennia lang gebruikt gebruikt om de spieren te ondersteunen. Brandnetel heeft ook een hoog ijzergehalte, waardoor het helpt om vermoeidheid te verminderen en het goed is voor je concentratie en geheugenfunctie. Door het hoge vitamine A gehalte heeft de brandnetel bovendien een positieve invloed op je immuunsysteem.
Is paardenbloem en brandnetel gevaarlijk?
Volgens Susun Weed is er geen mogelijke overdosis van paardenbloem. Volgens de wetenschap is paardenbloem niet-giftig wegens de afwezigheid van schadelijke alkaloïden [10]. De brandnetel geeft uitwendige irritaties die meestal niet langer dan een paar uur duren. Inwendig is er een zeer kleine kans op negatieve bijwerkingen zoals irritatie in het verteringsstelsel en misselijkheid. De meeste mensen kunnen gedroogde of verse gekookte, gesapte en fijngemalen brandnetels echter probleemloos eten. Er is wel een Nieuw Zeelandse brandnetelsoort, urtica ferox, die zo giftig is dat slechts een paar haren genoeg zijn om een cavia te doden.
Zijn paardenbloem en brandnetel gezond?
Paardenbloem en brandnetel zijn ontzettend gezond. Ze bevatten beide een groot scala aan vitamines en mineralen. Beide planten worden al eeuwenlang op traditionele wijze gebruikt in allerlei werelddelen. Nu worden ze ook in de Westerse wereld steeds populairder.
Bovendien zijn paardenbloem en brandnetel gezond, omdat je lekker de buitenlucht in moet om ze voor je salade of sapje te verzamelen: dat scheelt weer een stress-vol bezoekje aan de supermarkt. En ze zijn nog gezond voor je portemonnee ook.
Hoe oogst je wilde planten?
De meest gezonde planten zijn juist diegene die het meeste voorkomen: dit zijn de sterke planten die met hun krachtige wortels zelfs uit arme grond veel mineralen kunnen toveren.
Voor paardenbloem en brandnetel hoef je niet ver te zoeken. Wel is het verstandig om geen planten te oogsten die aan de rand van akkers groeien vanwege het gebruik van chemische pesticiden. Ook de planten langs drukke wegen kun je beter vermijden en als je in de stad plukt, gebruik dan je boerenverstand en pluk niet uit een hondenpoepperkje. Was alles wat je op hond-hoogte plukt altijd extra goed.
Brandnetel kan je het gehele jaar oogsten, maar is het voedzaamst in de vroege lente; februari of maart. De bladeren en wortels van de paardenbloem zijn idem dito het rijkst in de vroege lente voor de bloei. Als het veld geel kleurt kan je de bloemen oogsten voor sap of salade: ze zijn ook het hoofdingrediënt voor de klassieke paardenbloemwijn. Later in de herfst kan de wortel van de paardenbloem weer goed geoogst worden, maar heeft nu andere moleculaire kwaliteiten.
Voor brandnetel kan je handschoenen gebruiken. Neem een grote linnen tas mee en vang je oogst erin op. Brandnetel laat zich erg goed drogen (bijvoorbeeld voor thee); paardenbloem kan beter direct geconsumeerd worden of gebruikt in een tinctuur.
Hoe kunnen wilde planten in sapjes gebruikt worden?
De meeste eetbare wilde planten kunnen gewoon door de juicer. In het geval van paardenbloem zou je de wortels, het blad en de bloemen allemaal kunnen juicen. Bij elke wilde plant verschilt het welke delen wel en welke niet eetbaar zijn, en verschillende plant-delen hebben verschillende kwaliteiten. Doe daarom goed onderzoek.
Wij gebruiken paardenbloemblad en brandnetel in ons sapje Wild. Daarin vind je tevens wilde duindoorn, hennepblad en andere spannende ingrediënten zoals raapsteel. Hoewel we ons sapje van harte aanbevelen, is het misschien niet zo makkelijk thuis te maken, omdat het nogal wat ongebruikelijke ingrediënten bevat. Daarom geven we je hierbij een versimpelde versie van een supergezond groen sapje:
Ingrediënten:
- twee stengels bleekselderij
- een halve komkommer
- een halve geperste citroen
- een flinke hand paardenbloemblad of brandnetels
- een of twee groene appels
Was je verse oogst goed en snijd bleekselderij, komkommer en appels in kleinere stukken. Voer al dat groen aan de juicer, pers je halve citroen erbij en klaar is je supergezonde sapje.
Conclusie
Brandnetel en paardenbloem zitten boordevol voedingsstoffen en gezondheidsvoordelen en ze staan in een rijke traditie van gebruik op Europese bodem. Meer “local” ga je het niet krijgen dus. Bovendien is het eten van wilde planten avontuurlijk en kan het niet zonder het oer-gevoel van zelf naar buiten gaan om je eigen eten te zoeken. Dat geeft een hele andere dimensie aan je sapje, beloofd!
